Gündəlik həyatımızın və bir çox sənaye sahəsinin ayrılmaz hissəsinə çevrilmiş su nasosları, mayelərin bir yerdən başqa yerə nəqlini təmin edən mühüm mexaniki avadanlıqlardır. Fərdi evlərin su təchizatından tutmuş, kənd təsərrüfatında suvarmaya, sənayedə mürəkkəb proseslərdən, kommunal xidmətlərə qədər geniş bir tətbiq sahəsinə malikdirlər.

Su nasosları nədir və necə işləyir?

Ən sadə dillə desək, su nasosu mexaniki enerjini (əsasən elektrik mühərrikindən alınan) hidravlik enerjiyə çevirərək suyun və ya digər mayelərin təzyiqli axınını yaradan bir qurğudur.

Bu proses, adətən, nasosun daxilində fırlanan işçi çarxın (impeller) yaratdığı mərkəzdənqaçma qüvvəsi və ya həcmi dəyişmə prinsipi sayəsində baş verir.

Nəticədə, su aşağı təzyiqli bölgədən (sorma xətti) alınaraq yuxarı təzyiqli bölgəyə (basma xətti) ötürülür.

Su nasoslarının əsas növləri

Su nasosları təyinatına, quruluşuna və iş prinsipinə görə bir neçə əsas növə bölünür. Hər bir növün özünəməxsus xüsusiyyətləri, üstünlükləri və məhdudiyyətləri vardır.

1. Mərkəzdənqaçma su nasosları (Sentrifuqal Nasoslar)

Bu, ən geniş yayılmış nasos növüdür. İş prinsipi fırlanan işçi çarxın yaratdığı mərkəzdənqaçma qüvvəsinə əsaslanır. Maye, işçi çarxın mərkəzinə daxil olur və pərlərin təsiri ilə yüksək sürətlə kənarlara atılaraq təzyiq qazanır.

• Üstünlükləri: Sadə konstruksiya, yüksək məhsuldarlıq, fasiləsiz axın, etibarlılıq və nisbətən aşağı qiymət.
• İstifadə Sahələri: Məişət su təchizatı, istilik və soyutma sistemləri, suvarmada, hovuzlarda və sənayenin bir çox sahəsində.

2. Dalgıç (sualtı) Nasoslar

Adından da göründüyü kimi, bu nasoslar tamamilə suyun içərisinə batırılaraq işləmək üçün nəzərdə tutulmuşdur. Mühərrik və nasos hissəsi hermetik bir korpus içərisində yerləşir.

• Üstünlükləri: Səssiz işləmə (suyun səsboğucu təsiri sayəsində), yüksək sorma dərinliyi, yerə qənaət, kavitasiya riskinin olmaması.
• İstifadə Sahələri: Dərin quyulardan, su anbarlarından, çənlərdən su çıxarılması, zirzəmilərin və su basmış ərazilərin qurudulması.

3. Drenaj və Çirkab Su Nasosları

Bu iki növ çox vaxt qarışdırılsa da, aralarında mühüm fərqlər var:

• Drenaj Nasosları: Az çirklənmiş, tərkibində kiçik bərk hissəciklər (qum, lil və s.) olan suların (məsələn, yağış suları, zirzəmi suları) nəqli üçün istifadə olunur.
• Çirkab Su (Kanalizasiya) Nasosları: Tərkibində daha böyük bərk hissəciklər, lifli materiallar və üzvi tullantılar olan suların (fekal sular) nəqli üçün dizayn edilmişdir. Bu nasoslar çox vaxt bərk hissəcikləri parçalamaq üçün xüsusi kəsici və ya üyüdücü mexanizmlərlə təchiz olunur.

4. Dövriyyə su nasosları

Dövriyyə su nasosları qapalı sistemlərdə (istilik, isti su təchizatı, kondisioner) suyun və ya digər istilik daşıyıcılarının daimi dövranını təmin etmək üçün istifadə olunur.

Onların əsas məqsədi təzyiq yaratmaqdan daha çox, mayenin müəyyən bir sürətlə hərəkətini təmin etməkdir.

• Üstünlükləri: Kompakt ölçü, səssiz işləmə, aşağı enerji sərfiyyatı.
• İstifadə Sahələri: İstilik sistemləri (radiator, isti döşəmə), isti su təchizatı sistemləri, günəş kollektorları sistemləri.

Su nasosu seçərkən nələrə diqqət etməli?

Doğru nasos seçimi onun uzunömürlü və səmərəli işləməsinin qarantıdır.

Seçim edərkən aşağıdakı parametrləri mütləq nəzərə alın:

• Məhsuldarlıq (Q): Nasosun vahid zamanda nəql etdiyi suyun həcmi (adətən m3/saat və ya litr/dəq ilə ölçülür).
• Basqı Hündürlüyü (H): Nasosun suyu qaldıra biləcəyi maksimum şaquli məsafə (metr ilə ölçülür). Boru sistemindəki sürtünmə itkiləri də bu parametrə təsir edir.
• Mayenin Növü: Təmiz su, çirkli su, yoxsa kimyəvi aqressiv maye nəql ediləcək? Bu, nasosun material seçimini (çuqun, paslanmayan polad, plastik) müəyyən edir.
• Güc və Gərginlik: Nasosun mühərrikinin gücü (kW və ya HP) və işlədiyi elektrik şəbəkəsinin gərginliyi (220V və ya 380V).

Dünyanın məşhur su nasosu brendləri

Bazarda müxtəlif keyfiyyət və qiymət seqmentlərində çoxsaylı nasos istehsalçısı mövcuddur. Onlardan bəziləri öz etibarlılığı və innovativ texnologiyaları ilə dünya miqyasında tanınır:

• Grundfos (Danimarka): Şübhəsiz ki, dünyanın ən tanınmış və lider nasos istehsalçılarından biridir. Yüksək keyfiyyət, enerji səmərəliliyi və innovativ həlləri ilə seçilir. Sirkulyasiya nasosları (UPS seriyası), dalgıç nasoslar (SQ, SP seriyaları) və sənaye tətbiqləri üçün geniş çeşiddə məhsullar təklif edir.
• Wilo (Almaniya): Alman keyfiyyətinin və mühəndisliyinin bariz nümunəsidir. İstilik, su təchizatı və çirkab suların nəqli üçün geniş çeşidli, etibarlı və enerji effektiv nasoslar istehsal edir. Xüsusilə istilik və bina texnologiyaları sahəsində güclü mövqeyə malikdir.
• DAB PUMPS (İtaliya): 40 ildən artıqdır ki, fəaliyyət göstərən bu İtalyan brendi etibarlılığı, istifadə rahatlığı və rəqabətqabiliyyətli qiymətləri ilə tanınır. Fərdi evlər, bağlar və kiçik kommersiya obyektləri üçün ideal həllər təklif edir. E.sybox kimi innovativ məhsulları ilə tanınır.
• ESPA (İspaniya): Xüsusilə hovuz, spa və məişət su təchizatı üçün nasos istehsalında ixtisaslaşmış bir digər Avropa brendidir. Keyfiyyətli və davamlı məhsulları ilə Azərbaycanda da kifayət qədər populyardır.

ESPA brendinin Azərbaycanda rəsmi nüməyəndisi MARSU MMC şirkətidir.

Nəticə olaraq, su nasosu seçimi ciddi yanaşma tələb edən bir məsələdir. Ehtiyaclarınızı (suyun növü, tələb olunan həcm və təzyiq) dəqiq müəyyənləşdirmək və etibarlı brendlərin məhsullarına üstünlük vermək, sizi gələcəkdə yarana biləcək bir çox problemdən sığortalayacaqdır. Unutmayın, düzgün seçilmiş nasos uzun illər sizə fasiləsiz və səmərəli xidmət göstərəcəkdir.